2007-12-24

Fuxe Santa Claus que aí vén o noso Apalpador!

A asociación A Gentalha do Pichel recupera unha figura autóctona propia do Nadal que representa un vello xigante que lle trae castañas á rapazada.

Redacción - 11:50 24/12/2007

Moito antes de que o Papá Noel ou Santa Claus viñese importado dende outras latitudes, en Galiza tamén había unha figura mítica propia do Nadal: O Apalpador. Mais nestes tempos de présa e consumo, o persoeiro autóctono ficou no esquecemento. Este ano dende a asociación A Gentalha do Pichel (Compostela) están a difundir a súa figura.

O Apalpador é un vello xigante, de oficio carboeiro, que vive nas devesa das altas montañas. Na noite de Nadal baixaba ás aldeas para achegarse aos nenos e ás nenas que durmían. Caladiñamente, apalpáballes as barrigas para ver se os pícaros estaban ben alimentados. Logo de desexarlle que no ano vindeiro non pasasen máis fame, marchaba deixándolles unha boa presada de castañas quentes.

A tradición, recollida por José André Lôpez Goncález nas comarcas do Courel e do Cebreiro, reflicte a conexión desta figura con outras semellantes como o Olentzero, o Pai Inverno ou o propio Papá Noel. Algín cren que se trata dun costume de orixe pre-cristián que no seu momento debeu estar espallado por todo o país e que foi desaparecendo progresivamente.


O Apalpador lévalle castañas asadas aos nenos para que non pasen fame
O Apalpador lévalle castañas asadas aos nenos para que non pasen fame

36 comentarios:

Anónimo dijo...

Alégrome de ter o noso propio Olentxero e non estar a espensas don anunciador da coca-cola. Que viva o noso carboieiro¡ e que o difundamos por todo o pais e chegue ata o Corte Ingles .

Anónimo dijo...

O americano, aparte de gordo e algo forzado pola tele e o corte ingles.
Somos diferentes. Vivamos como Galegos

Anónimo dijo...

Sr. Espinete, e demais blogeros, aproveitade estos días de Nadal para preguntarlles aos nosos vellos se acórdanse deste persoeiro, .
Na miña consulta a miña nai, dice recordar que se decía que na noite boa había que encher ben a panza porque pasaba esa noite o APALPABARRIGAS, ése si que debe ser o personaxe dos Ancares, malia que nas casas dos pobres e de 5,6 ou 7 rapaces non había ningunha clase de agasallos.
Osea que reclamemos xa o noso "APALPABARRIGAS", xa que agora se que podemes encher ben o bandullo.

o moreno dijo...

Que veña o apalpabarrigas.

Anónimo dijo...

Amín a idea do apalpabarrigas gustame moito, pero ainda me gusta mais a Sofía.
Ref. Irse a publicación anterior

Anónimo dijo...

Su P... M.... o apalpabarrigas. Dou fe de que sigue existindo. A noite do 24 ó 25 non me curou a súa visita nin un caldeiro de Almax...

Anónimo dijo...

Con todo el respeto que tienen las costumbres y tradiciones populares me he permitido hacer una investigacion al respecto y segun la historia el "APALPABARRIGAS" era de la familia de los "APALPADORES" que parece ser que con el paso de los años y las generaciones todavia quedan dos descendientes directos de la familia llamados el "APALPANALGAS" y el "APALPAPEITOS" desgraciadamente no solo aparecen la noche del 24 sino que aparecen todas las noches de visperas de festivos de todo el año. Ojo por que son altamente peligrosos. Perdon por el castellano. pero aun ando aprendiendo a contar en la asignatura de gallego. Fdo. El viejo Truhan

Anónimo dijo...

¿E como son logo os números en galego?

Anónimo dijo...

Eu teño entendido que o apalpabarrigas ven a noite de anovello (polo menos a miña casa sí)

Anónimo dijo...

Eu tamén quero! Eu tamén quero! Me cago na contribución. Zi ze abre concurzo opozicion a plaza voi drechito de numaro uno. Xa ezton recortando oz calloz ca navalla. E non voz preocupeiz pola lizta de cazaz donde haxa rapazaz novaz zin machaca, que xa a teño eu preparada. Me cago no carabillo, toda la vida ezperando un traballo coma ezte. Nenaaaaaz, preparaivoz, que ezton que arranco az areaz caz uñas doz pez!

Anónimo dijo...

Donde vay a xente de Doncos? tan ocupados andamos?moita matanza?moitas comilonas?ou solo e o paron navideño?...os fans de ste blog botamos de menos esos comentarios tan agudos que nos fan sonrir...bueno, hay algo preparado para fin de ano?

Anónimo dijo...

Pois si que debe ser verdade o sr. xigante carboeiro debe vir na noite de ano vello, pero agora o que debe controlar é haber quen bebeu mais na noite mais longa do ano. ¿Pero haberá COTILLÓN NO CAFÉ DE MARIA? porque si é así quizais preséntese alí o Apalpabarrigas para ir mandando a xente para a sua casa,
Anuncialo se hai, que teño que cortalo pelo.

Anónimo dijo...

Tíñais que ver que bonita está a Residencia da 3ª idade...Veu o alcalde e o concellal de asuntos sociais e prepararon unha árbore chea de luceciñas,déronnos unha cesta chea de regalos e cantáronnos, eles os dous,unhas panxoliñas preciosas.Están en todo...Ata o turrón que entregaron é do blando,que xa non estamos para cousas duras. Falta por vir o apalpabarrigas, pero non desesperamos e agardamos que o faga cando esteamos a dormir.E para Reises hei pedir paz na terra para os homes de boa vontade. (E tamén para as mulleres, que falta fai...e que deixen de botarnos polas ventanas cada vez que alguén enferma de celos.¿Non vos parece?)E tamén xusticia para aqueles que nada teñen.E que os enchufes sexan igual para todos, e as prebendas, e as subvencións e máis os cartos públicos.Hoxe estou un anaco reivindicativa. Debe ser polo que vexo arredor da Residencia e polo que dicen as miñas bolas de cristal.Cenade ben, dade uns bicos aos fillos e netos e acordádevos destas pobriñas que estamos na Residencia, soas i engurruñadiñas. A ver se cando veña o apalpabarrigas estira algo estos vellos pelexos que me colgan desde hai uns quinquenios...
Pasábaseme...Dí a miña bola que este 2008 pode haber cambios na política municipal. Quizáis marche alguén e outra persona colla moita responsabilidade nesa casa.E eu non vos estou por cambio ningún, que o alcalde vela por todas nos coma se foramos as súas fillas.Pero, claro, o que dín as bolas eu non o podo cambiar aínda que quixera.
Bon nadal, veciños e veciñas, e tanta prosperidade coma teñen algúns que todas ben coñecemos.

Anónimo dijo...

Lido o anterior xa vexo ao sr. Ribao de TEGA encabezando un golpe de timón. A Coruña ten mar,porto e capitanía, ou sexa todo. Axiña chega de alí o de TEGA coa pucha de comandante de altura e pisando forte para poñer orde entre os políticos de as nogais.Pode ser o Sandokan salvador das causas perdidas a nada que o asesore a súa nena.

Anónimo dijo...

A cena da Banda ben,un pouco de frío no local, e agora a esperar á próxima.¿Cando organizades outra? ¿Será na escola de Doncos ou agardaremos a que caia? Aqueles que non querían amañar o café de Vitor que movan o cu e falen con quen teñen que falar.¿Dirección? Concello.Nacional VI, As Nogais.Preguntar por sr. Coedo, alcalde vitalicio e plenipotenciario.

Anónimo dijo...

Aqueles que non querían amañar o café de vitor non poden quedar sós na procura de outro local máis apropiado. A unión dos veciños de Doncos é a única maneira de lograr ter un local digno para a nosa xente. Se por non querer o bar de vitor ídenos deixar sós cas nosas pretensións, mal vamos, porque non teremos dous bares, senon ningún, e por culpa de todos. E anda que non se reirá o tirador da nosa incapacidade para facer nada, e pelexarnos entre nós.
Escola ou teleclú, hai que axeitar igual, se faga ou non se faga nada no de vitor (Que vai ser que non...)
¡Feliz 2008!

Anónimo dijo...

Falade con Ribadín e éste acadará local para Doncos. A política está para isto. Confiemos en Ribadín.Agora fai falta que él aperte ao tirador.

Anónimo dijo...

Cando veña de A Coruña haberá que facerlle un fumeaio. ¿Aínda é concellal ou está desaparecido?Claro a política desgasta moito cando non hai ingresos dela.Por iso o tirador ten sempre alegría e bon color.

Anónimo dijo...

conozco un alcalde que es apalpabarrigas y apalpabolsillos.¿le conoce alguien mas?

espindedoncos dijo...

María das Bolas, mis bolas predicen un futuro muy distinto a las tuyas, pues parece que la guerra está establecida entre el del PP y el del BNG, y aunque el de Tega parece que ni fu ni fa, no se conseguirá el cambio de gobierno, y el Sr Alcalde Coedo perpetuará su mandato. Amen.

Anónimo dijo...

Feliz culo novoooo

Anónimo dijo...

Feliz aninovo para todos os que queieran que Doncos procure o ben de todos. A unión fai a forza e forza en Doncos temos pero unión.........

Anónimo dijo...

Sr. Espindedoncos yo no le he querido faltar.De ninguna manera. Yo sólo pongo voz a aquello que ven mis bolas.Son bolas que me cuentan lo que sienten en sus entrañas,con aciertos las más de las veces y,también, con algún error.No siempre percibo como debería la tonalidad exacta de los colores con los que me hablan mis bolas.Mis ancianos ojos ya no me son lo que eran.Están fatigados...Incluso fatigados de ver comportamientos de abuso en algunas personas; personas que bien entiendo que puedan discrepar conmigo porque les va bien a la sombra de esos comportamientos de abuso. Pero no le quiero seguir hablando de esto.Le hablaré de lo que ví en su día:cuatro hacen oposición; uno está esperando que le maduren las uvas(veo que las tienta cada cierto tiempo para ver si ya le están en su punto y puede lograr una cosecha como le interesa);y los otros cuatro restantes se dividen,a su vez, en otros dos grupos: uno lo conforma un sólo individuo, un individuo que es todo un profesional experimentado,que juega y reparte cartas,lleva la banca, la cocina, repasa los recibos de ingresos y pagos del local, toma las decisiones, enciende la calefacción y cierra la puerta, que para eso tiene el llavero bajo su control. Junto a él están otros tres (del mismo grupo y que se dicen compañeros), pero que le miran de abajo a arriba,hablan cuando les permite,viven de su trabajo y, según mis bolas(siempre según mis bolas y mi defectuosa vista)no se enteran de lo que el cocinero guisa en la olla comunal. La obediencia debida... creo que se llama.
Bien, ya tenemos a los nueve.Cuatro opositores, uno en la viña o en la parra, y otros tres que defienden al comandante desde las trincheras,mientras éste cena, duerme o canta en la ducha de su fortín.
Es lo que vieron mis gastados ojos en mis amadas bolas.Como vieron que puede llegar un cambio en el futuro. No les encuentro discrepancias importantes,entre ellos,a los opositores del comandante sino, más bien, puntos en común en ocasiones para intentar un cambio de situación. Yo le digo lo que mis bolas ven y que sólo soy una humilde portavoz,aquí, en esta residencia que me ha de ver morrer.
Lo que ha de llegar no lo podemos mudar.Los cambios son hechos naturales,y lo mismo que un día el público aplaude a un líder,mañana puede reprochar las conductas de ese mismo líder,desear su marcha e incluírlo en el olvido.
Yo le estoy a ver, sr.espíndedoncos, un camino más limpio para que la oposición camine,para que defiendan propuestas que antes eran imposibles dada la mayoría operante.Tal vez usted no me crea, pero esa no es mi culpa, sino la suya por dudar de mis luminosas bolas.
Y no le diré más...Sólo que aguarde y deje que el tiempo corra. Y si alguna consulta,a mayores, desea hacer, pase por la residencia y gustosa le atenderé. (En la minuta habrá acuerdo, no lo dude usted.Y mejor precio si son varios los clientes.)Pero recuerde que tendrá que venir en horario de visita. Los trabajadores de la residencia son muy severos en el cumplimiento de las normas.
El teléfono para contactar es el mismo que el del ayuntamiento de As Nogais.(Después pida que le pasen con María das Bolas, de la residencia de la 3ª edad.)
Queda muy suya siempre.

Anónimo dijo...

Joder ca vella, que ben fala.
Creo que na vida laboral foi politica
Espero e desexo que nos siga guiando ca visión das suas bolas máxicas

Anónimo dijo...

Eu teño bolas tamén.Pero istas para que alumen necesitan phósphoro.Chámome Manuel e son barman en Lugo.

Anónimo dijo...

¿Dá o apalpabandullos postos na dirección do plan Leader? ¿Postos deses con dereito a cobro? E que outros non quero. Eu quero estar tan a gusto como os que cobran. E por mais fato que eles non me teño

Anónimo dijo...

Melchor,Santa Claus e o Apalpador.Todos eles deixaron cousas no forno da miña casa.¿Cando volven de novo?

Anónimo dijo...

Esas bolas ,barman de Lugo,bien te las querria para mi.En una mano tu coctel de arandos y en la otra esas bolas de las que he tenido noticia.Me son largas las horas en este invierno de montaña.

Anónimo dijo...

Juan iii, tés moita razón, a Vella sabe moito... Todo conto!!!! Pero dígoche eu que as súas bolas están xa derretidas, pois ten grande esperanza en cambiar o goberno no concello e creo que erra dabondo. Viva o noso alcalde, que é o mellor alcalde que houbo ata o de agora en todo Galiza. E que sexa por moitos anos.

Anónimo dijo...

Estamos de acordo. Galiza necesita xente como o noso alcalde. En rezos e plegarias estou a andar cada día para que nada lle falte: nen luces nos miolos,nen honradez para mostrar.Somos afortunados ao contar con el.E sinto tristeza por tódolos veciños que nunca tiveron a fortuna de coñecelo por ter nacido antes.

Anónimo dijo...

A comarca dos Ancares será das primeiras en dispoñer do servizo galego de transporte 065, pero non di nada de As Nogais, e mira que na foto está Espín e mais o de San Pedro. terán algo que decirnos ao respecto?

Anónimo dijo...

Transporte gratuito para que??
Para os nosos maiores non fai falta nada de nada.
Pero....¿De que queredes que viva a cahvella?
Esas ideas de benestar social, cas leven para Santiago, ou para donde queiran, para Nogales non fai falta.
O teléfono 065 non fai falta, todos teñen xa o do chavello.

Anónimo dijo...

Va que non sabedes unha cousiña? a próxima tiradora vai ser unha muller e xa saben o nome. Ides saber o que é bo. Xa vos irei mantendo informados.

Anónimo dijo...

Menos mal. Xa che fai ben tempo que non hai unha muller alcaldesa nas Nogais home. Haber se polo menos está boa. ARRIBA LA ESTEBAN:

Anónimo dijo...

AY COMAME O DEMO NUNCA,¿NON SERÁ A DOS CHOURIZOS? E VOS ESTADES TOLOS AHORA XA ESTARÁ SERVIDA DABONDO OU?

Anónimo dijo...

¿Non haberá un apalpaberrigas que apalpe a todas as señorías que viven da política?Tería que apalpalas cando deixan o choio público e de súpito. Co que recaudara este apalpabarrigas defensor do público, vivía media Africa e tres cuartas partes de Asia. Pero coido que este apalpabarrigas non existe...,e a xusticia tampouco.